O pasado día de San Xoán, o secretario técnico do Museo de Pontevedra, Xosé Fuentes Alende presentou un importante libro do que é responsable da edición, do estudo introductorio, da trancrición e das notas. Trátase do traballo de José Casal y Lois, que o colector, simplificando titula: XOGOS POPULARES EN PONTEVEDRA. Publicación que fixeron posible o Consello da Cultura Galega e a Deputación Provincial de Pontevedra.
Na mesa presidencial do acto atopábanse, ademais do autor, a Vicepresidenta da Deputación, Mª Teresa Pedrosa Silva, o Presidente do Consello da Cultura Galega, Ramón Villares Paz, o Director do Museo de Pontevedra, Xosé Carlos Valle Pérez. Inicia o acto a Sra. Pedrosa, dándolle a palabra ao Dr. Valle Pérez.
Este indica que este acontecemento e un acto emotivo, por ser o primeiro acto estrictamente cultural que se celebra neste Salón de Actos das novísimas instalacións do Museo.
Tamén constitúe un acto histórico pola recuperación dun texto inédito sobre os nosos xogos debido a pruma e ao esforzo de José Casal y Lois, grande figura da cultura pontevedresa e galega. Foi un dos fundadores e presidente da fundamental Sociedade Arqueolóxica de Pontevedra. Nesta institución traballou xunta a Casto Sampedro y Folgar, outra figura capital da nosa cultura, primeiro director do Museo de Pontevedra. Ambo-los dous traballaron arreo por salvar da piqueta destructora as ruínas de Santo Domingo en Pontevedra, e que se declarasen monumento nacional. Durante moito tempo na nosa provincia o único monumento con tal privilexio.
Filgueira Valverde referíase á Arqueolóxica como a sociedade máis importante de defensa da cultura galega e que supuso un antecedente do Seminario de Estudos Galegos e do Museo de Pontevedra.
Referíndose a Xosé Fuentes Alende, di que é unha persoa formada na casa. Felicítao pola minuciosidade e pola paixón postas neste novo seu traballo, ao que dedicou varios anos de concienzuda investigación. Considera este traballo como unha importante edición e agradece a colaboración co Consello da Cultura Galega, que non ha ser a última.
Rematadas as palabras do Director do Museo, a Vicepresidenta da Deputación cédelle o uso da palabra a Xosé Fuentes Alende.
O investigador comeza lembrando que hai aproximadamente un ano, estaba a presentar no edificio Fernández López, o seu traballo: XANCIÑO DE ZOXÍN, O CAN CANITO E O COELLO COLI. E hoxe tópamonos neste marco inmellorable para presentar un traballo pioneiro de José Casal, médico pontevedrés, defensor da nosa cultura e do noso patrimonio. É curioso, pero grande parte da obra dos homes da Arqueolóxica permaneceu inédita, aínda tratándose, moitas veces, de obras que abrían novos camiños á investigación, exceptuando a famosa Historia de Pontevedra de Casto Sampedro y Folgar. Do Dr. Casal sabíase que fixera un estudo completo dunha aldea galega, en concreto dunha aldea de Salcedo e algunha que outra investigación interesante dende o punto de vista da antropoloxía cultural no seo da Sociedade Arqueolóxica pontevedresa. Grazas a colaboración co Consello da Cultura Galega podemos dar á luz esta publicación. O orixinal consérvase no Museo, doume moito traballo porque é un material autógrafo e cunha caligrafía de médico! Casal describe xogos e xoguetes que tiña observado, incluso engade algúns debuxos sobre os mesmos, recollendo costumes populares sobre a forma de se entreter. Antes da investigación de Casal non se tiña feito nada igual, polo que podemos falar con rigor que foi un pioneiro con este estudo sistemático que máis adiante farían, dende o punto de vista da antropoloxía e a etnografía, homes como Vicente Risco, Fermín Bouza Brey, Antón Fraguas, Xaquín Lourenzo,…
Casal recollía directamente os seus apuntamentos dos nenos e nenas, homes e mulleres cando estaban a xogar. Recolle costumes, xogos, divertimentos, rituais que tiñan que ver, por exemplo, co Entroido, a festa dos maios, as festas de San Xoán, os xogos de mulleres, xogos mixtos,… Como curiosidade, recolle o regulamento de 1888 sobre un xogo de naipes propio da barriada da Moureira e que se chamaba A Malilla.
Remata as súas verbas dando as grazas aos presentes neste acto e tamén ao Museo e ao Consello da Cultura Galega.
A Sra. Pedrosa outórgalle o uso da palabra a Ramón Villares, Presidente do Consello da Cultura Galega, quen celebra que este acto coincida coa inauguración do Salón de Actos. De igual maneira, felícitase da colaboración entre o Museo e o Consello.
Tamén homenaxeando a José Casal, lémbrase do traballo dos devanceiros de finais do século XIX e principios do XX, que traballaron arreo pola nosa cultura e foron facendo patrimonio, asunto relativamente recente, deixáronnos uns tesouros inmateriais, que enriquecen o legado patrimonial de Galicia. Sen o traballo dos devanceiros non teríamos o patrimonio que hoxe temos; por eso, debemos honrar a eses homes na persoa de José Casal, que fai que non morran e que aínda lembremos eses xogos pre-televisión e pre-medios tecnolóxicos actuais.
E agradecer a homes como Fuentes Alende, polo seu traballo ímprobo de transcrición e publicación de traballos como o que vimos de presentar. É unha herdanza importante para a sociedade galega de hoxe e do futuro.
Finalmente, unhas palabras de clausura de Mª Teresa Pedrosa Silva, quen se congratula da colaboración entre o Museo e o Consello da Cultura Galega que pretenden achegar a cultura a todos.
Como remate, Fuentes Alende asina adicatorias do libro a algunhas das persoas asistentes a este acto de presentación desta publicación histórica.
No hay comentarios:
Publicar un comentario