miércoles, 29 de octubre de 2008


VII MEMORIAL FILGUEIRA VALVERDE

Apuntes do 28/10/2008



O martes 28 de outubro de 2008 ás 20:00 h. inaugurouse o VII Memorial de Xosé Fernando Filgueira Valverde, precisamente na data da conmemoración do seu 102 aniversario. Comezou o acto cos discursos protocolarios das autoridades e representacións da Deputación Provincial, Universidade de Vigo, Museo de Pontevedra, Fundación Filgueira e CaixaNova. O memorial está sendo organizado pola Cátedra Filgueira, durante, ademais do día citado, o 29 de outubro e 4, 5, 6 de novembro. O último día consistirá nun concerto titulado A MÚSICA NA GALICIA DE ALFONSO VI. Precisamente o memorial xira sobre a figura dese rei de Castela, de León e de Galicia.

Xosé Carlos Valle Pérez, Director do Museo de Pontevedra, comeza presentando ao conferenciante, Juan Ignacio Ruiz de la Peña y Solar, Catedrático de Historia Medieval na Universidade de Oviedo e o título da súa ponencia: ALFONSO VI E A PEREGRINACIÓN A SANTIAGO. Comenta que o memorial sempre tivo espírito anticipatorio, por iso se adica á figura de Alfonso VI, xa que no ano 2009 celebrarase o ano de Alfonso VI. Preguntábase Valle Pérez, por que Alfonso VI? En síntese, respostaba coa seguinte argumentación:

- Foi un rei moi importante
- Europeísta
- Axudou a consolidar as peregrinacións a Santiago de Compostela como fenómeno de masas
- Colaborou ao desenvolvemento do monacato benedictino.
- Impulsou o románico
- Participou na orixe do reino de Portugal

En canto ao conferenciante indicou Valle Pérez:

- É un luxo poder contar hoxe aquí co profesor Ruiz de la Peña, co que me une unha vella amizade
- É un dos mellores especialistas na Idade Media, sendo Catedrático de Historia Medieval na Universidade de Oviedo
- Especialista no fenómeno urbano medieval
- Autor de importantes investigacións sobre as peregrinacións a Santiago, nas que se reflicte como Alfonso VI axudou a consolidar o Camiño das Peregrinacións a Compostela
- Nestes temas é autor dunha impotantísima bibliografía, de obrigada consulta.


Seguidamente, intervén o profesor Ruiz de la Peña y Solar, que empeza cos agradecementos por ter sido invitado a participar neste memorial e facendo a observación de que as instalacións museísticas de Pontevedra son das mellores de España, e deberan ser causa de satisfacción para todos os pontevedreses.
Entrando xa na materia da súa conferencia, indica que Alfonso VI, Rei de Castela, de León e de Galicia foi un rei capital na historia do noso país, contribuiu ao proceso de consolidación e internacionalización das peregrinacións a Compostela, baixo a súa tutela favoreceuse o desenvolvemento do Camiño. Sinala que no seu reinado deuse un salto territorial do Douro ao Teixo (1085).
A propia figura do monarca fai as súas concesións á Sé de Compostela e favorece as peregrinacións ao relicario da Arca Santa de San Salvador de Oviedo. A acción renovadora do rei sobre as peregrinacións e o Camiño de Santiago consisten:

- Eliminación de obtáculos fiscais
- Construcción de redes viarias
- Creación de novas cidades, repoboación cos chamados francos, que se dedicaban fundamentalmente as actividades mercantís e artesanais

Tamén produciuse unha acción renovadora do Camiño, que estribaba en:

- Reforzamento do Camiño Francés e a desviación asturiana
- Incremento demográfico
- Desenvolvemento económico
- Ordenación urbana, creación de novos burgos e cidades, co outorgamento de cartas de poboación e de foros, podemos falar dunha fundación urbana tipo ou piloto, como foi a fundación e aforamento de Sahagún, tamén fundou a vila de Logroño (1095 –Davit bonam vila, 1085-)
- Grandes transformacións no Camiño Francés, supresión de gravames para facilitar o paso dos peregrinos de Santiago (1072)
- Mantemento da seguridade (tutela rexia, deber de socorro aos transeúntes: pobres e peregrinos).
- Fundación dunha ampla rede hospitalaria e atención aos pasos de montaña
- Fortalecemento das cidades episcopais
- Activación da economía coa creación de novos mercados, feiras e medidas fiscais e impositivas para as cidades

Todas estas medidas contribuiron a converter o Camiño de Santiago nun espacio vertebrador do crecemento urbano e económico, co nacemento e relanzamento dunha nova clase social, a burguesía.

En 1109 finou Alfonso VI, a estas alturas as peregrinacións a Santiago son un fenómeno de masas. Algúns elementos empañaron o final dos seus días:

- As novas conquistas dos almorávides
- A morte do seu fillo (sendo un neno)
- A sucesión calamitosa de Dna. Urraca nos seus dominios

Pero esto último, non pode eclipsar o gran labor deste magnífico rei que foi Alfonso VI de Castela, de León e de Galicia.

No hay comentarios: