domingo, 23 de agosto de 2015

HISTORIAS DA RADIO (I)



Con Montse García en A Vivir Arosa



Dende sempre fun oínte a cotío de radio, de neno, na casa dos meus avós maternos en Caldas de Reis sempre estaba prendida a radio, polo mediodía á hora de comer estaba o “parte”, o diario falado de Radio Nacional de España (RNE), de conexión obrigatoria para todas as canles radiofónicas, a Radio Nacional tiña en exclusiva a difusión de novas de carácter político, as canles privadas non tiñan programas de noticias. Polas tardes, no obradoiro do meu avó escoitaba as famosas radionovelas da cadea SER con José Fernando Dicenta, Juana Ginzo, Guillermo Sautier Casaseca, Matilde Conesa e co seu famoso elenco de radioactores.

Andado o tempo, como nas radios comerciais poñían moita publicidade, escollía RNE na Coruña para escoitar, entre outras cousas, os guións de Álvaro Cunqueiro, que lían, entre outros, Marinita de la Peña. E xa en cadea desa emisora escoitaba aquel mítico programa de música: Para vosotros, jóvenes, conducido, principalmente, por Carlos Tena e José María Íñigo, dito programa conectaba cos festivais e concursos do chamado “European Pop Jury”, tamén me gustaba Clásicos Populares, de Fernando Argenta, presentado nunha época por Eduardo Sotillos, Carlos Tena e despois, en exclusiva, durante moito tempo por Argenta. Tamén gustaba de escoitar en RNE-2 (Radio Clásica) a chamada música culta e logo para a música actual RNE-3 con moi bos programas sobre pop, rock, jazz. Outro programa da cadea pública que me gustaba moito era, El ojo crítico. Sen esquecer os inicios de Protagonistas, cando se chamaba: Protagonistas nosotros,  dirixido por  Luis del Olmo e no que colaboraba Joaquín Merino no papel de “bon vivant” e de periodista viaxeiro que nos descubría lugares de interese. Lembro deste programa a inesquecible entrevista ao cociñeiro galego da Casa Branca en tempos do Watergate, que como consecuencia dela rodaron cabezas de responsables do dito programa, aínda que salvando a do seu conductor.

A finais dos setenta e principios dos oitenta, houbo unha temporada que escoitaba moito a COPE-Vigo FM, pioneira da introducción do galego na radiodifusión, como a primeira retransmisión na nosa lingua dun partido de fútbol. Había nesta emisora dous programas de tarde-noite que escoitei durante moito tempo os moi valorados, Musical-cassette, que radiaba sen interrupción moi boa música e albumes míticos do rock e do pop para podelos gravar na popular cassette e Ideas á sete, coa fabulosa voz de Alfonso López. Nesta cadea traballaba o vilagarcián, Juan Lago, con quen coincidira de neno estudiando no Seminario Menor de Tui, quen en moitas oportunidades conduciu ambos os dous programas citados.

No outono de 1982, ocorre algo importante, a creación en Vilagarcía de Arousa da emisora local RADIO AROSA-SER, pertencente a empresa de Radio Pontevedra, dirixida por D. José Hermida Vidal, a quen coñecín nesa emisora, home de radio que levou un premio ONDAS pola súa traxectoria profesional e como home histórico da radio en Galicia. D. José fora durante máis de oito anos concelleiro en Pontevedra, encargado da Policía Local e dos Bombeiros na etapa de Filgueira Valverde como alcalde, precisamente nesa época Radio Pontevedra recibe a medalla de prata da Cidade de Pontevedra. De Radio Pontevedra, un programa que me interesa moito é o de máis sona da emisora, La Opinión, lémbrome de todos os seus conductores, comezando polo inesquecible, Fuentes Mora, seguindo con Fraguas, Mely Fandiño (recentemente xubilada) e Manolo Fernández. Aínda que prefería o formato antigo de La Opinión porque daba en antena máis participación aos oíntes. Pois ben, Felipe Suárez invitoume a colaborar coa nova emisora nos apartados de Deportes e de Cultura, levei durante un tempo o deporte base no programa Línea de Fondo e os temas de cultura nos informativos. Foron momentos moi interesantes e máxicos, facer radio é aditivo, e a min a radio xa me gustaba desde facía moito tempo. Dos inicios de Radio Arosa, lémbrome como profesionais, ademais de Felipe Suárez xa mencionado, de Eugenio Giráldez, Carmen Abal, Manolo Fernández, Jesús Prieto, Eloy Magariños, Paqui (que logo pasou á Cope-Pontevedra), Portela (que fichou pola Radio Galega), Jorge Expósito e como responsable da publicidade, Fernando Lezcano, secundado na oficina por Loli Iglesias e no campo dos colaboradores, Andrea Fernández (que despois estivo unha tempada na Radio Galega), Antonio González (que durante un tempo dou o paso á profesionalidade), Ambrosio Fontes, Joaquín Sanmartín, Fernando Bouzas, Fernando Rodríguez Pereira (correspondente de Galicia en Goles da Radio Galega), Bernardino González, correspondente no Barbanza, tamén colaboraron nalgunha época Ramón Quintáns e Malofer. Eramos un grupo de amigos facendo a radio próxima, a radio de aquí. Habería que facer noutra ocasión a historia da Radio Parroquial, ou de La Voz de Arosa, con Luis Gómez (quen foi moitos anos correspondente de Radio Pontevedra en Vilagarcía, coas súas famosas entradas e saídas do porto da nosa cidade), con Marichi Sánchez,... Prometo que volverei con estes temas cando teña un pouco máis de tempo dispoñible.

Capítulo aparte merece a miña colaboración nos magazines do mediodía dos sábados en Radio Arosa, dirixidos por Montse García, foron moitos anos de divulgación da lectura e na presentación, digamos de centos, case miles de libros. Todo esto comezou en marzo de 2001 cando creamos a sección O curruncho dos libros no magazine Hoy para ti, que logo pasou a denominarse A vivir Arosa e a miña sección: A vivir libros. Entre os escritores que entrevistamos Montse mais eu: Anisia Miranda, Andrés Torres Queiruga, Agustín Fernández Paz, Anxo Serafín Porto Ucha, Xosé Vázquez Pintor, Fina Casalderrey,... e de máis preto: Fernando Salgado, Xurxo Alonso, Montse Fajardo, Goretti Fariña... Faciamos tamén especiais co motivo do Día do Libro ou co gallo do Día das Letras Galegas invitando ao estudio a alumnos e alumnas dos colexios da localidade. Foi unha xeira inesquecible e moi enriquecedora con Montse García, que tivo o seu fin polo de agora en novembro de 2014. Non obstante, e puntualmente aínda contan comigo nalgunhas ocasións, participando nalgunhas tertulias con Manolo Fernández e a xa mencionada, Montse García.

E sigo a ser un gran oínte da radio, especialmente escoito La Ventana, desde os seus inicios con Javier Sardá e Hora 25, tamén desde os seus inicios e ás veces Hoy por hoy, que deu os seus primeiros pasos con Iñaqui Gabilondo, quen non se lembra do señor Casamajor ou de Dna. María, a señora que estaba “gorda de los nervios”! Ás veces non perdo o costume de escoitar Radio 2 e Radio 3 de RNE. Non me esquezo de M-80, alí era asiduo da última época de Vuelo 605 co extraordinario Ángel Álvarez e doutro programa que me gustaba moito, La Gramola. E teño feito pequenas colaboracións coa COPE, e non hai moito entrevistáronme na Radio Galega por mor da Mesa das Verbas. Coa Radio Galega, cunha das súas redactoras, participei hai anos colaborando nun programa que transmitía a Festa dos Maios desde Vilagarcía.
A radio é vida, a radio é coma un veleno, igual que o teatro ou a poesía, temas polos que sinto unha gran paixón. Viva a radio!

DOUS LIBROS SOBRE A RADIO:

-         AA.VV.: En el aire. 75 Años de Radio en España. Madrid, Promotora General de Revistas, 1999.

-         Fundación “Pedro Barrié de la Maza, Conde de Fenosa”: Cunqueiro en la radio. Cada día tiene su historia y otras series. 1956-1981. A Coruña, 1991.

                                                                                              Xermán Manoel Torres

jueves, 20 de agosto de 2015

L MESA DAS VERBAS - REPORTAXE GRÁFICA - 07/08/2015 (III)


Os Terribles de Arousa na reinauguración veciñal da Pza. de España

Tito Porto abre o recital poético da L Mesa das Verbas na Pza. de España

Enrique Brumbéck declamando

Manuel Lage e Manuel Torres coa súa intervención poética

Isaura Lago recitando, a esquerda, ao fondo Margarita Teijeiro do Faiado da Memoria

Arousa Bay comeza a súa actuación na L Mesa das Verbas na Pza. de España

José González coa súa declamación

A quenda de Carmen Abalo

Tere Briones compartindo o seu poema

Ángeles Conde recitando o seu poema

Eduardo Víctor Castro López ofrecendo a súa composición

Mª José Rubianes lendo o seu poema

E finalizando xa, Xermán Manoel Torres recita o seu poema en homenaxe á Pza. de España e ás súas xentes

AS FOTOS DA CÁMARA DE TERE BRIONES, QUEN COLABOROU NESTA REPORTAXE. GRAZAS A TODOS: VECIÑOS, PÚBLICO, MÚSICOS, DOCUMENTALISTAS, RAPSODAS E POETAS.



jueves, 13 de agosto de 2015

L MESA DAS VERBAS - REPORTAXE GRÁFICA -07/08/2015 (II)

Con esta imaxe xeral principiamos e a continuación seguimos con imaxes da comida no Club de Mar

Tito Porto, Carme Darriba, Isaura Lago, Xermán M. Torres

Tito Porto, unha amiga de Ángeles Conde, Ángeles Conde, a súa sogra, e Antonio Pinedo

Vista xeral de comensais

Isaura Lago e Carmen Darriba

Ramón Quintáns declamando o seu brinde, cabo del Carmen Abalo

Carmen Abalo en acción, entre Ramón Quintáns e José Tizado reflexivos

Tito Porto co seu brinde

E Tito segue, que interesante!


É a quenda de Xermán Manoel Torres


Carmen Abalo, Tere Briones, José Tizado e Xermán brindando

Outro plano xeral con membros da Mesa das Verbas

Tere Briones e Carmen Abalo camiño da Praza de España

CONTINUARÁ...




domingo, 9 de agosto de 2015

L MESA DAS VERBAS NA INAUGURACIÓN VECIÑAL DA PRAZA DE ESPAÑA












O venres 7 de agosto de 2015, os que frecuentamos a actividade poética denominada MESA DAS VERBAS, que depende polo momento do Liceo Casino de Vilagarcía de Arousa, tivemos un día moi completo de poesía e convivencia. Ás 14:30 h. tivemos unha comida de confraternidade no incomparable marco do Club de Mar, lugar, desgraciadamente, moi pouco valorado polos vilagarciáns ao igual que o Liceo Casino o que non deixa de ser unha triste mágoa. Mais, centrémonos no positivo celebramos un animado e agradable convite, cun final de postres, cafés e Brindes Poéticos. Os que puidemos asistir tivemos unha vivencia enriquecedora e de convivencia poética e xa van alá tres edicións destes xantares. E chegamos á L MESA DAS VERBAS, 50 meses seguidos de poesía, 4 anos e dous meses e agardamos moitos máis en saúde e poesía. Non nos esquecemos dos nosos poetas mortos, que nos acompañaron durante un tempo nesta experiencia: Gonzalo Bouza-Brey, María Palacios, Manuel Olveira Hortas, sempre na nosa memoria.

Pola tarde dese día, participamos da festa da reinauguración veciñal da remozada Praza de España e acompañados musicalmente polo grupo de acordeóns, corda e voces AROUSA BAY celebramos alí mesmo a L MESA DAS VERBAS, acompañados dun numerosísimo público. Precisamente, nesa praza, naceu Tito Porto en 1921 e vive nesa contorna o noso amigo e compañeiro, Enrique Brumbéck. Nesta edición ceibaron os seus versos ao ar:

- Tito Porto

- Enrique Brumbéck

- Manuel Lage acompañado de Manuel Torres

- Carmen Darriba

- Isaura Lago

- José González

- Carmen Abalo

- Eduardo Víctor Castro López

- Ángeles Conde

- Antonio Pinedo

- Tere Briones

- José Tizado

- Mª José Rubianes

- Rosario (unha zaragozana)

- Xermán Torres

Eiquí o meu xogo de palabras co gallo da inauguración veciñal da Praza de España:

A PRAZA DOS MIL NOMES


Nestes Campos Elíseos
naceu en 1921
o meu amigo máis novo,
o decano da Mesa das Verbas.

Este lugar ao longo da súa historia
tivo moi variados nomes,
segundo os avatares do tempo,
entón fagamos memoria:

Que si praza de Afonso XIII,
da República ou de Santa Baia
deica chegar ata hoxe
que leva o nome de España.

Eiquí nesta contorna privilexiada
xogabamos os cativos nos anos 60
coa praza case deserta e sen coches
xogabamos ao balón en plena calzada.

Aínda botaban un partido con nós
os coadxutores coa sotana levantada
e chegaban coas súas motos, aquí aparcadas.
Tiñamos tomada a praza, era unha gozada.

Aquí vivía e aínda vive
a familia de Jandrolas,
solar do meu amigo Carlos Rey,
cantas aventuras con quen esto escribe!

Don Eduardo, o da Fe,
dende aquí cantas boas cousas fixo
e na tenda da Julita
aínda botei máis dun sorriso.

Cantas historias nesta praza!
No bar Mickey dos Casares
aínda engaiolei algunha rapaza,
mais xa é tempo de rematar estes falares.

Eso si, quédame unha dúbida,
esta praza tan popular
aínda poderá cambiar de nome?
Cousas veredes... mais eso é outro cantar.


Xermán Manoel Torres, 02/VIII/2015
Para a inauguración veciñal da Praza de España,
dentro da L Mesa das Verbas, 07/VIII/2015; 21:30 h.
 

    

sábado, 1 de agosto de 2015

FESTAS DE AGOSTO EN CALDAS DE REIS NOS ANOS 60





 Imaxe da WEB do Concello de Caldas de Reis

Imaxe obtida de www.youtube.com
O paso do tempo e o feble que é a memoria humana fan que se esvaezan lembranzas que fan referencias a persoas e a feitos de tempos idos. Eses mesmos elementos ou compoñentes da vida dun ser humana, tempo e memoria, fan tamén que nos repitamos e volvamos a contar unha e outra vez cousas que deixaron forte pegada nas nosas vidas. O tempo da infancia, lembrámolo a maioría como un tempo feliz, nunha feliz Arcadia e para min esa Arcadia perdida e soñada é Caldas de Reis.

Para non perder o que queda e para revivir aquelas vivencias infantís, na querida vila termal, na sempre lembrada Caldas de Reis xa na lonxanía do tempo, daqueles máxicos e felices anos sesenta do pasado século, relato vivencias, recordo á xentes e como diciamos ao principio as imperfeccións e limitacións da nosa memoria fan posible que me repita; pero así son as características do propio ser humano.

Imos recrearnos nas lembranzas das festas de agosto de Caldas de Reis, naqueles tempos sesenteiros. Ditas festas era algo esperado e desexado ao longo do ano. Aqueles tres ou catro días memorables e vividos con tanta intensidade pola maioría da poboación da bisbarra. Ademais das consabidas verbenas nocturnas no campo da feira, na fermosa carballeira, do combate “fluvial” do último día, dos pasarrúas con gaitas, xigantes e cabezudos, dos concertos de banda de música, do tiro interminable de bombas de palenque, da procesión de San Roque, había outros actos paralelos moi populares e con moita participación, que facían as delicias de todos os presentes.

Tratábase de que sobre o mediodía e no marco incomparable da carballeira e dos seus arredores, celebrábanse toda unha serie de actividades moi esperadas e das que o armadanzas era o señor Ventura, o dono do popular bar coñecido como o Cabaret, onde se selaban as quinielas de fútbol e tamén onde a dona do Sr. Ventura, extraordinaria cociñeira, preparaba as papatorias dos Endovélicos e a onde tamén acudía Álvaro Cunqueiro nas súas visitas de verán a Caldas, alí daban boa conta de lampreas, anguías, mariscos, carnes,... magnificamente preparados e regados cos mellores viños do país. Este señor Ventura organizaba e preparaba, por exemplo, carreiras de burros e veladas de boxeo, onde participaban como protagonistas os personaxes e tipos máis característicos do pobo, que motivaban os risos e goce de todo o público asistente que escachaba coa risa. Entre os xinetes e púxiles lembro ter visto ao coñecido como o Achou de Paradivas, O Castriño (popular e querido varrendeiro da vila), Manolo, o Marta. Este último era un tipo popular digno de estudio, todo o mundo se ría del e pensaban que estaba tolo, pero a min parecíame unha persoa moi intelixente e orixinal, diverxente e moi peculiar. Facía de fotógrafo, vendía sementes nos mercados... Vivía coa súa nai, el mesmo construíu a súa vivenda, un lugar especial, alí ondeaba sempre a bandeira nacional e gardaba toda sorte de trebellos moi interesantes e curiosos.

Teño rido a escachar naquelas carreiras de burros e naquelas peculiares veladas de boxeo, animadas polo Sr. Ventura, quen tamén se encargaba do Entroido caldense. Aínda que se buscase o riso fácil, utilizando a personaxes característicos do pobo.

Nestas festas de verán de Caldas non faltaban os concertos e as verbenas e un ano si e outro tamén un invitado especial que non faltaba era a Banda de Música de Lantaño, dirixida polo lembrado e querido Sr. Laguarta e na que tocaba un mozo e virtuoso trompetista, o noso amigo, o compositor, Elixio Vila. Co meu avó non me perdía un só concerto, ao mediodía ou á tardiña (moitas veces esta banda repitía tamén na verbena). Xa pola noite, as concorridas verbenas, ás que asistía coa miña nai, meus tíos e os meus curmáns. Por alí pasaban ano tras ano as orquestras e bandas (banda!) do momento. Non podían faltar a consabida tómbola, os tiros de pichón, as barcas, as churreiras que tamén vendían patatas fritidas, as carpas para degustar o polbo á feira, cocido naquelas grandes potas de cobre, e cuberto con sal gorda e aderezado con aceite e pimentón.

Capítulo aparte eran os xigantes e cabezudos que facían as delicias dos nenos máis grandes e que provocaban os medos e os choros dos máis cativos. De moi neno eu tíñalles un medo atroz, logo de máis grande divertíanme moito vendo aquelas figuras tan típicas e correndo tras delas. Ían comandados polo xigante que coñeciamos como o Papamoscas e lembro un anano cabezudo que era un mariñeiro negro.

Como todo tempo de ledicia toca ao seu fin, remataban as festas de madrugada co esperado combate naval (mellor fluvial) e ao que a miña avoa lle tiña verdadeiro pánico, asustábase moito. Que festas aquelas de San Roque na Caldas dos sesenta!