miércoles, 1 de abril de 2009

A MASONERÍA EN PONTEVEDRA





(Na imaxe, un emblemático edificio pontevedrés, seica que a fachada foi deseñada coa estética dun templo masónico)

En Pontevedra o fenómeno da masonería tivo certa importancia segundo nos chegou a comentar o Dr. D. Antón Fraguas Fraguas, tan recordado e querido. Tamén nos indicou que a familia Filgueira, polos seus principios relixiosos e pola súa ideoloxía estaba apartada do tema. D. Xosé Mª Filgueira Martínez e o seu fillo, D. Xosé Fernando Filgueira Valverde, estiveron desvinculados totalmente desta cuestión. Non así a familia Pintos. Non debemos esquecer que familiares de Luis Pintos Fonseca, gran amigo e condiscípulo de Filgueira Valverde, si estiveron relacionados coa masonería e con afeccións por temas de tipo esotérico e orientalista.
Sobre o asunto da represesión da masonería en Pontevedra por mor do estalido da Guerra Civil de 1936 e a conseguinte dictadura é interesante consultar o seguinte blog:

http://www.anosdomedo.blogspot.com/

Máis adiante faremos algunhas referencias a esta bitácora.

Non debemos esquecer que Hitler estaba, entre outros moitos aspectos, obsesionado co tema da masonería, ao igual que o seu protexido español, o xeneral dictador, Francisco Franco, do que se di que tiña á reproducción dunha sala masónica na súa residencia oficial do pazo do Pardo en Madrid. A súa inquina persoal cara a masonería tamén pode estar sustentada por ter sido rexeitada a súa solicitude de admisión nunha loxa masónica, sobre esto ten escrito o historiador Ricardo de la Cierva.

Houbo, pois, reunións masónicas en Pontevedra. Logo falaremos un pouco máis do tema.
Ben sabido é, que masón e masonería proveñen da palabra francesa, “maçon”, que significa albanel. A masonería consiste en sociedades secretas que teñen a súa orixe remota nas asociacións gremiais procedentes da Idade Media e do Renacemento que servían de axuda e protección aos seus asociados, mestres, oficiais e aprendices que participaban nas grandes contruccións como catedrais, castelos, variadas obras tanto civís como eclesiásticas. Moitos símbolos lapidarios que atopamos nos muros, nas columnas e pilastras de catedrais e castelos, ademais de indicar moitos códigos e claves secretas, algúns deles servían para sinalar que o constructor ou artesán era masón. Tomando como referencia as asociacións gremiais, a masonería como asociación internacional semisecreta de carácter mutualista e filantrópica xurde e se expande no século XVIII.

En Pontevedra, debido a actividade da masonería, desencadeouse unha feroz represión, como consecuencia dos denominados acontecementos do 18 de xullo de 1936 e días posteriores, que viña a aplacar o exercicio das liberdades por parte dos cidadáns, o fascismo mostraba a súa verdadeira face de crueldade e de arbitrariedade, a ansia de asaltar o poder xustificaba toda sorte de barbarie. Ter sido masón non era unha grande cousa, no era a mellor tarxeta de visita para os golpistas que pretendían ser os novos amos políticos do país e tristemente para todos, conseguíronno. Esto significaba unha implacable persecución política, eso si, facendo acepción de persoas, segundo estivese relacionada e cales foran as súas simpatías políticas.
“A condición de político conservador e afervoado defensor, nos primeiros momentos, do golpe militar” non lle serviron a Isidoro Millán Mariño para “evitar o encausamento como masón, aínda que, seguramente, influíu na entidade da pena imposta”, tal como se reflicte na bitácora da que fixemos referencia antes.
En Pontevedra fálase da loxa de O Burgo e da loxa chamada Helenes nº 7. Sabemos que o franquismo creou o “Tribunal Especial para la Represión de la Masonería y el Comunismo”, que parece que constituían os demos do novo réxime fascista. Outro represaliado do que se fala no mencionado blog era o mestre de San Salvador de Poio (pobres mestres!), Manuel Guillán Abalo, afiliado ao partido galeguista e segundo a Dirección Xeral de Seguridade pertenceu á loxa Helenes de Pontevedra, onde se identificaba co símbolo F. Galán e co grao 3º dentro da orde masónica. Desgraciadamente, foi paseado na Ponte do Regueiro (A Estrada).

Datos policiais indican que en 1929 existía en Pontevedra “un grupo masónico formado por Amancio Caamaño Cimadevila, José Echevarría Novoa, Avelino Silva, Joaquín Maquieira, un comandante de carabineiros apelidado Cueto, Isidoro Millán, Andrés Corbal, Arturo Rey e Joaquín Poza Juncal. Tamén indicaba que Andrés Corbal e Isidoro Millán formaban parte do grupo só con fins políticos e finalmente abandonaran a organización. Outro dos participantes era Basilio Pintos Fonseca”.

Na bitácora xa indicada, recoméndase para ter información sobre a Masonería en Pontevedra a seguinte publicación:
A FAMILIA POZA: UN EXEMPLO DE REPUBLICANISMO E “LIBREPENSAMENTO” EN PONTEVEDRA, artigo publicado no nº 27 do Anuario Brigantino e que ten como autor a Carlos Pereira Martínez.

Pontevedra, antes da guerra do 36, tiña unha riqueza societaria e un movemento cultural e político moi variado e plural, logo viría un longo período de tebras, onde se decapitaron todas esas iniciativas e se coartou a liberdade dos cidadáns; foi a “longa noite de pedra”, como dicía o poeta Celso Emilio Ferreiro, quen pasou unha tempada residindo na cidade do Teucro.

5 comentarios:

Manoel Xosé dijo...

Interesante este artigo Xermán, tomamos nota da dirección do blog que reseñas, parécenos de Interese para colocar no noso blog como enlace de interese.Unha aperta, Manoel Xosé

FILGUEIRA VALVERDE por Xermán Torres dijo...

Manoel Xosé, grazas polo teu comentario e polo seguimento que fas do meu blog.
anosdomedo é unha bitácora interesante para enterarse da represión franquista en Pontevedra, e os masóns foron evidentemente perseguidos.
Tamén debemos dar a coñecer as cousas importantes que se fan no noso ámbito. Xermán Torres

Jorge dijo...

Felicitaciones por tu aporte documental sobre la Hermandad. Soy Maestro Mason :.:.:. y Caballero Templario (Rama Masonica del Rito York) y me gusta que se sepan las cosas sin criticas destructivas ni mentiras de Cine. Como en toda asociacion, club, hermandad... hemos tenido buenos y malos por ser antetodo y despues de todo humanos.

Un abrazo.

Jorge

FILGUEIRA VALVERDE por Xermán Torres dijo...

Estimado Jorge:

En una sociedad plural y democrática cabemos todos, y en ella deben reinar la libertad y el respeto a todas las personas. Desterrando los demonios del pasado. Pero, reflejando la historia con rigor y desterrando conceptos interesados de la misma.
Me alegro que te gustara mi referencia al grupo de los que creéis en la armonía de Universo, creado por el Gran Arquitecto.
Gracias por tus palabras.

Fernando dijo...

Muchas gracias por tu cariñoso comentario a mi modesto soneto.
Fuerte abrazo
Fernando