sábado, 24 de agosto de 2024

UN MEU ENCONTRO INESQUECIBLE CON ÁLVARO CUNQUEIRO

 

VEU UN MERLO MINDONIENSE CANTAR Á VILA DE DONA URRACA EN AGOSTO DE 1969

Cando don Álvaro Cunqueiro agasallou a un “botones” de 12 anos cunha historia exclusiva, alá no recibidor do Hotel Balneario Dávila da vila de Caldas de Reis en agosto de 1969


Imaxe do Faro de Vigo do que foi director

Hotel-Balneario Dávila de Caldas de Reis
Lugar dos feitos

Eu aos 12 anos, cando D. Álvaro me agasallou con máxicas verbas

Sería unha tardiña, despois do xantar que na vila de Caldas, chamada de Reis por dona Urraca e polo seu fillo Afonso VII, un cantor veu declamar na nosa doce fala e viña das terras de Miranda ou da episcopal vila de Mondoñedo, o vate tiña por nome Álvaro, da liñaxe dos Cunqueiro-Montenegro e dos Mora, sempre viviu da súa fácil e xeitosa pluma   e con aquel seu fermoso dicir, engaioloume, naquela inesquecible e calorosa tarde dun agosto do 69, mágoa que daquela eu non fun quen de libar aquel xarope de máxicas verbas e de misteriosos artificios orais, dignos do seu bo amigo, o extraordinario mago, o druídico don Merlín.

Naquel recibidor do familiar e acolledor Hotel Balneario Dávila caldense, escoitei por primeira vez, verbas que endexamais volvería a escoitar. Don Álvaro, que así lle chamaban no Hotel, ceibou, naquel ar, verbas ben fermosas, nunha historia que quedou oculta pola néboa do tempo pasado.

Pídolle a don Merlín que recupere, ao seu xeito, con todos os artificios  e mañas que estime a ben e que el coñece fondamente, aqueles marabillosos e divinos sons perdidos, as verbas que lle escaparon dos seus beizos a aquel fénix inmortal das nosas letras e que xunte e ordene as verbas que contaban unha bela historia exclusiva, só para min, un humilde cativo que traballaba de “botones” naquel querido, lembrado e familiar hoteliño.

Don Álvaro era o mago das verbas, a divina ave cantora, que eu, ao igual que un Felipe de Amancia, escoitaba abraiado e incrédulo aquel torrente de frases fermosas e enigmáticas que eu, naqueles intres únicos,  non podía apreciar nin entender axeitadamente, estaban expresadas nunha lingua próxima, mais descoñecida e aldraxada.

Que don Merlín me devolva esas verbas roubadas polo tempo e por unhas circunstancias estrañas, que as transmigre e transmute do 1969 ao 2024, que si el quere; pode, que cousas difíciles e peores ten solucionado ao longo dos tempos. Quizais agora as poida amar, entender, reverenciar.

Don Álvaro xa está no alén; pero, don Merlín todo o ha poder e traerame  o galano agasallo que don Álvaro noutrora creou para min e que agora si, sería quen de saborear e de gozar, maxia de verbas e tempo. Cando Merlín mas entregue, heivos con elas premiar.

Don Álvaro deixounos nos seus libros a alquimia, o tesouro das súas verbas; pero, as que a min me deu en agosto de 1969, ninguén volas poderá entregar; agás que don Merlín veña na miña axuda e xuntos as poidamos escoitar.

Cousas veredes!  

viernes, 9 de agosto de 2024

UN RAMO DE FLORES PARA FEDERICO GARCÍA LORCA - VILAGARCÍA DE AROUSA, AGOSTO DE 1932

 

FLORES PARA FEDERICO

 

Cando a poeta arousá Xaquina Trillo

lle entregou un ramo de flores a

Lorca en Vilagarcía, no ano 1932

 

Xermán Torres


 

Con Xaquina Trillo na presentación do meu libro

Ó GALEGO POLO TEATRO en 1996

 

Xaquina Trillo (Vilagarcía de Arousa, 1916-2004) foi unha querida e simpática amiga miña, moi galeguista ela, gábome de terme relacionado con ela e gozar da súa amizade e da súa poesía.

Xaquina fixo os seus estudos de bacharelato no moi lembrado e prezado Colexio León XIII de Vilagarcía, que foi dirixido, entre outros, por Xosé Núñez Búa (1903-1981), Aquilino Iglesia Alvariño (1909-1961) e Xesús Garrido Álvarez (1904-1971), os tres amigos da lectura e da escritura. O Colexio León XIII era un colexio privado asociado ao Instituto de Pontevedra, polo réxime de ensino colexiado, o seu alumnado presentábase por libre aos exames no instituto pontevedrés. Foron profesores da poeta de Arousa, como así denominaba a Xaquina Trillo, Antón Fraguas Fraguas (1905-1999), naquel lembrado colexio, Aquilino Iglesia Alvariño de Latín e Manuel Rodríguez Castelao (1905-1937) mártir inmolado no bou Eva e curmán de Castelao (1886-1950), de Debuxo.

Contaba Xaquina, que nun acto do colexio, recitou poemas de Rosalía e algún poema de seu. Estando alí a escoitala o gran Castelao, díxome ela que o insigne rianxeiro lle comentou: - Segue por aí, meniña.

Xaquina tamén me contou unha súa vivencia do ano 1932, cando, sería no mes de agosto dese ano, o poeta Federico García Lorca (1898-1936), autor dos SEIS POEMAS EN LINGUA GALEGA, visitou Vilagarcía de Arousa co grupo teatral universitario LA BARRACA para representar no que hoxe é a praza do doutor Carús, preto da praza da Peixería, teatro clásico en castelán. Nese acto de representacións teatrais, Xaquina Trillo máis dúas mozas amigas, fillas dunha muller andaluza, casada cun médico militar que facía o servizo de medicina exterior portuaria en Vilagarcía e por mandado desta señora andaluza, as súas fillas máis ela fíxéronlle entrega dun ramo de flores a Federico. Xaquina quedou fascinada do engado e do magnetismo do mal fadado poeta granadino.

Esta experiencia narrouma Xaquina a min, asunto que teño reflectido en máis dunha ocasión en diferentes foros e con distintas persoas.

Nun Congreso sobre Lorca en Galicia, celebrado os días 13, 14 e 15 de xullo de 1998, na Facultade de Filoloxía en Compostela, xa vai alá algúns aniños, dito congreso foi organizado polo eminente profesor Xesús Alonso Montero (1928), e coa participación de persoas que tiveron coñecido a Lorca en vida, entre as que se atopaban, o intelectual e profesor Antón Fraguas Fraguas; o activista cultural, escritor e editor Francisco Fernández del Riego (1913-2010) e a propia poeta Xaquina Trillo, que relatou a súa experiencia da entrega dun ramo de flores en Vilagarcía no ano 1932 ao poeta Federico García Lorca, quen nese ano percorreu Galicia coa Barraca, pasando tamén por Pontevedra.

Sería necesario consultar as hemerotecas dese ano 1932, sobre a estancia de Federico en Galicia, sei que hai algunha publicación sobre ese tema, das visitas de Lorca a Galicia, eu prometo que consultarei o xornal vilagarcián GALICIA NUEVA nos números do ano 1932 para comprobar o que di desa memorable visita do universal poeta granadino a Vilagarcía de Arousa. Quedamos emprazados e xa falaremos daquela.